Hoe herken je spanningsklachten bij medewerkers?

Wat je ziet, is niet altijd wat er speelt.

Jouw medewerker is altijd netjes op tijd, klaagt nooit en doet het werk ogenschijnlijk goed. Niets aan de hand, toch? Maar wat als diezelfde medewerker 's nachts ligt te piekeren, zich voortdurend vermoeid voelt en steeds vaker in de avond of het weekend de laptop opent? Spanningsklachten sluipen vaak ongemerkt binnen en blijven lang onopgemerkt. Vaak duurt dit tot op het punt dat het te laat is. Als werkgever kun je een belangrijke rol spelen in het vroegtijdig herkennen van signalen. Het cliché ‘voorkomen is beter dan genezen’ is wat mij betreft een zeer belangrijke om hoge kosten en andere narigheden door uitval te voorkomen. In deze blog lees je hoe je spanningsklachten kunt herkennen, zodat je als werkgever op tijd kunt ingrijpen.

Waarom is het zo lastig om spanningsklachten te herkennen?

Mensen met spanningsklachten zijn vaak meesters in het verbergen ervan. Ze willen niet 'zwak' overkomen, vermijden moeilijke gesprekken en blijven ‘gewoon’ hun werk doen. Voor werkgevers is dat een valkuil: je ziet alleen de buitenkant en mist wat er onder de oppervlakte gebeurt.
Daarnaast zijn spanningsklachten niet altijd direct zichtbaar in gedrag. Waar de ene medewerker stil en teruggetrokken raakt, wordt een ander juist prikkelbaar of neemt overdreven veel taken op zich. Het vraagt oplettendheid en kennis om de signalen vroegtijdig te op te kunnen merken.

7 signalen dat een medewerker mogelijk spanningsklachten heeft

Hier zijn enkele veelvoorkomende signalen waar je als werkgever alert op kunt zijn:

1. Verandering in werkprestaties
   Een medewerker die plotseling minder productief is, vaker fouten maakt of moeite heeft met deadlines kan worstelen met spanningsklachten.
2. Fysieke klachten zonder duidelijke oorzaak
   Veel spanningsklachten uiten zich fysiek: hoofdpijn, rug- en nekklachten, vermoeidheid of een verlaagde weerstand. Als een medewerker vaker ziek is of klaagt over pijn zonder medische verklaring, is dat een signaal dat je serieus moet nemen.
3. Afname van betrokkenheid
   Als een medewerker minder initiatief toont, stiller is tijdens vergaderingen of minder enthousiast over projecten spreekt, kan dit wijzen op een verminderde mentale energie.
4. Veranderingen in de stemming
   Een plotselinge omslag in gedrag, zoals prikkelbaarheid, emotionele uitbarstingen of juist een ongebruikelijke passiviteit, kan een teken zijn van onderliggende spanningen.
5. Slecht grenzen aangeven
   Medewerkers met spanningsklachten hebben vaak moeite om 'nee' te zeggen. Ze nemen meer werk aan dan ze aankunnen en raken daardoor overbelast.
6. Verandering in werk-privébalans
   Als een medewerker ineens veel overwerkt, vaker vanuit huis werkt of juist moeilijk bereikbaar is buiten werktijden, kan dit wijzen op een disbalans.
7. Frequente afwezigheid
   Herhaaldelijk kortdurend ziekmelden of vaker vrije dagen opnemen zonder duidelijke reden kan een manier zijn om met stress om te gaan.

Hoe ga je het gesprek aan?

Het herkennen van spanningsklachten is stap één, maar vervolgens moet je ook het gesprek durven aangaan. Dit kan spannend zijn, zowel voor jou als voor de medewerker.

Hier zijn enkele tips om dit goed aan te pakken:

• Kies een rustig moment: zorg dat je tijd en ruimte hebt om een open gesprek te voeren zonder afleidingen.
• Stel open vragen: vraag bijvoorbeeld "hoe gaat het écht met je?”
• Wees empathisch: Luister zonder oordeel en toon begrip voor de situatie. Vanuit de praktijk hoor ik geregeld verhalen waarbij managers niet echt luisteren of de klachten bagatelliseren. Dit punt kan daarmee best een lastige zijn voor de persoon die het gesprek met de medewerker aangaat.
• Bied ondersteuning aan: Geef aan dat je samen naar oplossingen wilt zoeken, zoals een aanpassing in de werkdruk of het inschakelen van een coach.

Preventief ingrijpen met de juiste tools

Het vroegtijdig herkennen van spanningsklachten is belangrijk, maar nóg beter is het om preventief inzicht te krijgen in hoe je medewerkers zich voelen. Veel spanningsklachten blijven namelijk lang onder de radar, totdat ze leiden tot (dreigende) uitval. Dit kun je voorkomen door regelmatig de mentale gezondheid van je medewerkers te peilen. Blijf vooral in gesprek met elkaar.

De Energie CheckUp: snel inzicht in spanningsklachten

Een praktische manier om spanningsklachten vroegtijdig te signaleren is de Energie CheckUp. Deze tool geeft medewerkers snel inzicht in hoe ze er fysiek én mentaal voor staan door stressklachten. De Energie CheckUp bestaat uit:

• Twee sessies met een erkend CSR-coach – gespecialiseerd in stress & burn-out
• Een objectieve pf-meting op locatie bij een biofeedbacktherapeut
• Een wetenschappelijk bewezen vragenlijst stressklachten
• Een eindrapportage met een totaalbeeld over hoe de medewerker ervoor staat. Indien een medewerker al is uitgevallen door stressklachten, kan deze rapportage (via een beveiligde omgeving) met de bedrijfsarts gedeeld worden.

De inzet van de Energie CheckUp helpt niet alleen de medewerker om inzicht te krijgen in hoe het écht met hem of haar gaat. Het helpt jou als werkgever doordat er een goed beeld is bij wat er nodig is voor de medewerker om veerkrachtig te worden of blijven.

Bij tijdige inzet is de Energie CheckUp (met praktische tips voor de medewerker tijdens de sessies) al voldoende om alles weer goed op de rit te krijgen. Soms is er meer nodig in de vorm van coaching, afhankelijk van de ernst van de stressklachten.

Wil je meer weten over hoe de Energie CheckUp werkt? Neem contact met mij op en ontdek hoe je spanningsklachten binnen je team inzichtelijk kunt maken, voordat ze leiden tot uitval.